Na początek krótka powtórka z auto-refleksyjności:
- jaką “niezauważalną” czynność powtarzasz (niemal) codziennie przed rozpoczęciem i zakończeniem dnia?
- dlaczego w ciągu dnia potrafisz nawet przez kilka godzin nie zmienić pozycji siedzącej na żadną inną?
- na ile jesteś w stanie skoncentrować się na tekście dłuższym niż trzy zdania w ferworze codziennych obowiązków?
Odczuwasz lekką irytację? Czemu służyć ma ta spowiedź z błahych oczywistości? Przyglądamy się dziś symptomom Twojego samopoczucia, na które wpływ ma tzw. stała ekspozycja na urządzenia cyfrowe (komputer, laptop, smartfon, tablet), czyli narzędzia codziennej realizacji obowiązków zawodowych dla większości z nas.
Dobrostan cyfrowy, bo o nim tu mowa, staje się jednym z kluczowych wyzwań, przed jakimi stoją obecnie organizacje pozarządowe. Pojęcie to odnosi się do działań preferujących równowagę między efektywnym wykorzystaniem technologii a dbałością o zdrowie psychiczne, fizyczne i społeczne zarówno pracowników, jak i beneficjentów realizowanych projektów. W sektorze NGO, gdzie misja społeczna idzie w parze z ograniczonymi zasobami i niekończącymi się potrzebami odbiorców, umiejętność zarządzania cyfrowym stresem i przeciążeniem informacyjnym nabiera szczególnego znaczenia.
Z jednej strony, opierając działalność na wolontariacie i skromnych budżetach, specyfika organizacji pozarządowych wymusza na pracownikach ciągłe poszukiwanie rozwiązań usprawniających komunikację i koordynację działań. W praktyce oznacza to intensywne korzystanie z narzędzi cyfrowych, takich jak platformy komunikacyjne, systemy CRM czy media społecznościowe, które umożliwiają dotarcie do szerokiego grona beneficjentów, darczyńców i wolontariuszy. Z drugiej strony — niekontrolowany rozwój technologii w miejscu pracy (tym bardziej misyjnej) może prowadzić do jeszcze bardziej rozregulowanych granic między życiem prywatnym a zawodowym, co otwiera autostradę do wypalenia cyfrowo-zawodowego. Wielogodzinna praca przy komputerze, nieustanny dostęp do skrzynki mailowej oraz oczekiwanie natychmiastowej reakcji w komunikatorach sprawiają, że granice między pracą a czasem wolnym się zacierają. Jako osoba pracująca w trzecim sektorze, często musisz łączyć pasję do realizacji misji społecznych z presją efektywności? Tak, to może prowadzić do wypalenia szybciej niż myślisz. Dlatego tak ważne są inicjatywy promujące zdrowe nawyki cyfrowe oraz strategie minimalizujące stres związany z nadmiarem informacji.
Coraz częściej mówimy o wypaleniu motywacyjnym właśnie w kontekście cyfrowym, które często traktowane jest równoznacznie z wypaleniem zawodowym, co nie jest prawdą. Długotrwała apatia zadaniowa, poczucie przebodźcowania “byciem podłączonym” i eksponowanym na bezustannie pojawiające się komunikaty prowadzi do prokrastynacji, ale nie musi odnosić się do celu wykonywanej pracy, a jej sposobu — za pośrednictwem urządzeń cyfrowych. Jak rozpoznać wypalenie cyfrowe i w odpowiednim momencie zdiagnozować je w zespole organizacji pozarządowej?
Wśród dobrych praktyk warto wymienić wdrażanie polityk określających jasne godziny pracy, zasady komunikacji, a także okresy „cyfrowych przerw”, w których pracownicy są zachęcani do odłączenia się od urządzeń elektronicznych.
Komisja Europejska, realizuje szeroko zakrojone polityki cyfrowe za sprawą Digital Europe Programme oraz Horizon Europe. Jako ważkie wyzwania ramowe wskazuje zarówno digital wellbeing, jak i digital health, co wyznacza kierunek działań dla przyszłych projektów obywatelskich, ale też oczekiwanych kompetencji przyszłości kadr, które będą te projekty realizowały. W krajach skandynawskich, takich jak Szwecja czy Dania, NGO korzystają z rozwiązań opartych na asynchronicznej komunikacji, co pozwala na lepsze zarządzanie czasem i redukcję stresu związanego z natychmiastową dostępnością.
Koncentrując się wokół dobrostanu cyfrowego na rodzimym podwórku, u nas m.in.: Fundacja Batorego z powodzeniem realizuje inicjatywy wspierające zdrowie cyfrowe swoich pracowników, regularnie prowadzi warsztaty dotyczące efektywnego zarządzania informacją oraz uświadomienia pracownikom konieczności odpoczynku od ekranu, co przekłada się na lepszą kondycję psychiczną i większą efektywność działań. Natomiast Fundacja Culture Shock w ramach międzynarodowego Oxygen Consortium bada poziom wypalenia zawodowego w trzecim sektorze oraz pracuje nad skutecznymi rozwiązaniami dla NGOsowych zespołów.
Porządnie temat szkoleń z dobrostanu cyfrowego dla zespołów pracowniczych bierze na warsztat BITECH ThinkTank (Fundacja BITECH), który w swoim programie Digital Hygge, łączy zarówno edukację o zdrowych nawykach cyfrowych w pracy, jak i diagnozę zachowań cyfrowych w przestrzeniach publicznych. BITECH oferuje kompleksowy program szkoleń, warsztatów i konsultacji CSR, które pomagają organizacjom osiągnąć cyfrowy zen – stan równowagi między efektywnością i jakością pracy a dobrostanem cyfrowym osób pracujących. Rozwiązania tworzone dla instytucji oraz NGOsów, które pragną zbudować zdrową kulturę cyfrową wspierającą równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, opierają się na identyfikacji zagrożeń związanych z wypaleniem cyfrowym oraz projektowaniu Przewodników Nawyków Cyfrowych. Fundacja pomaga tworzyć zasady minimalizujące negatywny wpływ technologii na produktywność i samopoczucie pracowników, wspierając świadome, uważne korzystanie z urządzeń, a nawet pomaga dostosowywać dokumenty i materiały do Modelu Dobrostanu Cyfrowego danej organizacji. Więcej szczegółów na: bitechthinktank.org/digital-hygge/
Słowem końca: w obliczu dynamicznych zmian technologicznych, organizacje pozarządowe mają szansę stać się liderami w promowaniu zdrowia cyfrowego. Wdrażając innowacyjne rozwiązania i kładąc nacisk na edukację, mogą nie tylko skuteczniej realizować swoje misje, ale również przyczyniać się do budowy zdrowszego i bardziej zrównoważonego społeczeństwa. Digital wellbeing staje się bowiem inwestycją w przyszłość, która przekłada się na lepszą kondycję zarówno jednostek, jak i całych organizacji, umożliwiając harmonijny rozwój, dlatego najwyższy czas, aby włączyć cyfrowy zen w trzecim sektorze!
