Żyjemy w czasach, gdy granice – geograficzne, społeczne i technologiczne – coraz częściej tracą swoje znaczenie. Zmiany klimatyczne, przyspieszająca cyfryzacja oraz wyzwania zdrowotne i społeczne dotykają nas wszystkich, niezależnie od kraju czy branży. W Bałtyckim Instytucie Spraw Europejskich i Regionalnych (BISER) wierzymy, że w obliczu tak globalnych procesów żadna organizacja nie może działać samodzielnie.
Współpraca międzynarodowa to dzisiaj podstawa naszej działalności, a nie jej dodatek. To dzięki niej uczymy się, rozwijamy i podnosimy poziom profesjonalizmu, korzystając z doświadczeń partnerów z całej Europy. Partnerstwa przekraczające granice umożliwiają nie tylko dostęp do nowych źródeł finansowania, lecz także pomagają budować trwałe kompetencje i lepiej odpowiadać na potrzeby społeczności. Nasze inicjatywy w regionie Morza Bałtyckiego ilustrują, jak współpraca między organizacjami może stać się kluczowym czynnikiem innowacji, rozwoju i odporności społecznej.
Wiedza bez granic: uczymy się w Europie
Najcenniejszym aspektem, jaki polskie NGO czerpią z partnerstw zagranicznych, jest systematyczne wzmacnianie własnych kompetencji (capacity building). Projekty w ramach programów europejskich, takich jak Interreg czy Erasmus+, pełnią rolę intensywnych kursów z zarządzania, innowacji i aspektów merytorycznych. Współpraca z organizacjami z Danii, Szwecji, Niemiec czy Norwegii umożliwia polskim zespołom unikalny transfer know-how – od zaawansowanych modeli zarządzania projektami po nowoczesne metody angażowania obywateli.
Praca w międzynarodowym środowisku wymusza na nas stosowanie wyższych standardów sprawozdawczości, rzetelnej ewaluacji i transparentności. To wymusza na organizacji poprawę wewnętrznych procedur i przyjęcie podejścia skupionego na mierzalnych wynikach, co jest kluczowe dla budowania wiarygodności wobec instytucji finansujących i beneficjentów. Organizacja, która skutecznie zarządza wieloletnim projektem unijnym, zyskuje stabilność i doświadczenie, które przekładają się na jej wszystkie lokalne inicjatywy.
Nasz projekt „SU-CCES!” (Sustainable Communities & Crowdfunding Education Support), realizowany w ramach programu Erasmus+, stanowi doskonały przykład. Skupiając się na zrównoważonym rozwoju, aktywizmie obywatelskim i crowdfundingu, projekt uczy, jak efektywnie mobilizować społeczności do udziału finansowego i dbać o realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Wiedza pozyskana od partnerów z Austrii, Norwegii, Rumunii i Grecji tworzy fundament dla rozwoju w Polsce nowej, innowacyjnej kultury zaangażowania, która łączy edukację dorosłych z oddolnym finansowaniem inicjatyw.
Bałtyk łączy: wspólne projekty i realne rezultaty
Dla BISER i innych organizacji z Pomorza, Region Morza Bałtyckiego (RMB) jest naturalnym miejscem działania i kluczowym priorytetem strategicznym. Nasze unikalne ekosystemy i wspólne wyzwania – od ochrony środowiska morskiego do konieczności transformacji energetycznej – sprawiają, że skuteczna jest wyłącznie skoordynowana, transgraniczna reakcja. Praca w sieci RMB wzmacnia polskie NGO w lobbying i umożliwia aktywny wpływ na politykę regionalną oraz unijną, zwłaszcza w kontekście Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Obecnie ta działalność transgraniczna skupia się na czterech głównych projektach, które w pełni ukazują zakres naszej misji.
W ramach programu Interreg Południowy Bałtyk 2021-2027 realizujemy trzy różne projekty, które bezpośrednio poprawiają jakość życia w naszym najbliższym otoczeniu.
– AMBeR (Advanced Modeling of Baltic Cancer e-caRe): Ten projekt to symbol zaangażowania NGO w innowacje medyczne. Współpracujemy z partnerami z pięciu krajów, w tym z Uniwersyteckim Centrum Klinicznym w Gdańsku, aby stworzyć i przetestować cyfrowe rozwiązania e-zdrowia dla pacjentów onkologicznych, koncentrując się na domowym monitoringu i e-rehabilitacji. Jest to krytyczna odpowiedź na potrzebę zapewnienia ciągłości opieki i poprawy wyników leczenia, wprowadzając najnowsze technologie na regionalny rynek zdrowia.
– DigiClimAct (Climate Action in South Baltic Cities Goes Digital): Projekt ten, prowadzony w partnerstwie z Politechniką Gdańską i instytucjami z regionu, jest odpowiedzią na niski poziom akceptowalności i wdrażania lokalnych działań adaptacyjnych do zmian klimatu. Wykorzystuje on cyfryzację (takie jak immersyjne aplikacje VR i interaktywne wizualizacje) do komunikowania wiedzy eksperckiej o ryzykach klimatycznych w sposób przystępny dla różnych grup społecznych. DigiClimAct buduje instytucjonalną i społeczną zdolność regionu do radzenia sobie z wyzwaniami klimatu, dostarczając cyfrowy podręcznik wspierający transparentne i demokratyczne podejmowanie decyzji klimatycznych – jego założenia były szeroko przedstawiane w jesiennym numerze Pomostu.
– Back2Woods – Rediscovering South Baltic Forests: Uczestnicząc w tym projekcie, głęboko czujemy i rozumiemy terapeutyczną i odnawialną rolę lasu w szybko urbanizującym się i zabieganym świecie. Projekt dąży do przesunięcia uwagi turystycznej znad przepełnionych wybrzeży do lasów – jako miejsc mentalnego uzdrawiania i aktywnej rekreacji. Poprzez opracowanie transgranicznego programu „Destination Forest”, promujemy zrównoważoną turystykę i holistyczne podejście do zdrowia i dobrego samopoczucia.
Natomiast projekt We Make Transition! realizowany w ramach programu Interreg Region Morza Bałtyckiego ma szerszy, systemowy charakter. Jego celem jest fundamentalne budowanie zrównoważonych i odpornych społeczeństw poprzez wzmocnienie współpracy między władzami lokalnymi a społeczeństwem obywatelskim. Stosując innowacyjną metodę „Transition Arena”, projekt aktywnie angażuje lokalne podmioty w co-kreację rozwiązań z zakresu zielonej i społecznej transformacji (np. odnawialne źródła energii, gospodarka obiegu zamkniętego), czyniąc organizacje pozarządowe niezbędnymi partnerami w procesach systemowej zmiany. O tym projekcie także informowaliśmy już na łamach magazynu Pomost, polecamy ten artykuł.
Efekt współpracy: lepsze NGO, silniejsze społeczności
Patrząc na nasze ponad 20-letnie doświadczenie, w tym realizację ponad 20 różnorodnych projektów międzynarodowych, możemy z pełnym przekonaniem stwierdzić, że współpraca międzynarodowa działa jako kluczowy katalizator. Głęboko zmienia ona perspektywę i kulturę organizacji, przenosząc je z codziennej rutyny na poziom holistycznej, długoterminowej odpowiedzialności. Wymusza ona wpisanie lokalnych działań w globalne ramy, takie jak SDGs i Europejski Zielony Ład. Nasze stowarzyszenie dostrzega, że troska o środowisko w Gdyni jest częścią globalnej walki ze zmianami klimatycznymi i troski o czystość Bałtyku.
Ta różnorodność kultur pracy, metod zarządzania i strategii komunikacji powoduje, że BISER staje się coraz bardziej elastyczny, innowacyjny i wiarygodny. Zamiast powielać stare schematy, organizacja zaczyna rozważać innowacje społeczne i technologiczne. Stajemy się nie tylko odbiorcami funduszy, ale także współtwórcami najnowocześniejszych rozwiązań, które są istotne dla ochrony wspólnego ekosystemu Morza Bałtyckiego oraz dla przyszłości Unii Europejskiej. To właśnie dzięki tym partnerstwom transgranicznym polski sektor pozarządowy może w pełni rozwinąć swój potencjał, stając się profesjonalnym i skutecznym liderem zmian w regionie i w Europie.
