W świecie, który często dzieli, współpraca staje się pomostem. To dzięki niej rodzą się nowe idee, zacieśniają przyjaźnie i powstają inicjatywy, które mają realny wpływ na życie ludzi.
Współpraca międzynarodowa jest żywym doświadczeniem, które łączy ludzi z różnych miejsc w jednej idei: razem możemy stworzyć coś pięknego.
Fundusz Wyszehradzki wspiera dialog, wymianę doświadczeń i rozwój projektów, które wzbogacają naszą wspólną przestrzeń Europy Środkowej. Łączy kraje, kultury i perspektywy.
O możliwościach, jakie daje Fundusz Wyszehradzki, korzyściach płynących ze współpracy oraz inspirujących projektach rozmawiamy z Mają Wawrzyk, Zastępczynią Dyrektora Wykonawczego Funduszu Wyszehradzkiego.
Karolina Kordowska: Czym właściwie jest Fundusz Wyszehradzki?
Maja Wawrzyk: Fundusz, z siedzibą w Bratysławie, został założony w 2000 roku przez cztery państwa, które wcześniej zdecydowały się na współpracę polityczną w postaci Grupy Wyszehradzkiej, nazywaną także V4: Czechy, Polskę, Słowację i Węgry. Liderzy tych państw zauważyli, że obywatele poszczególnych krajów nie znają się zbyt dobrze. Był to czas, kiedy naturalnym kierunkiem zainteresowań ludzi była Europa Zachodnia — po latach komunizmu i izolacji każdy marzył o wyjeździe na Zachód. W tym procesie nieco zapomnieliśmy o naszych historycznych więziach w Europie Środkowej. Dlatego właśnie postanowiono powołać fundusz, który poprzez granty wspierać będzie społeczeństwo obywatelskie i projekty mające na celu odbudowę i zacieśnianie kontaktów w V4. Z czasem programy Funduszu zostały rozszerzone na Bałkany Zachodnie i państwa Partnerstwa Wschodniego.
Jakie projekty mają szansę na dofinansowanie? Czy są jakieś obszary szczególnie wspierane?
Wspieramy pomysły w siedmiu głównych obszarach: kultury, edukacji, innowacji, wartości demokratycznych, polityki publicznej, środowiska i turystyki oraz rozwoju społecznego.
Nie faworyzujemy żadnej konkretnej dziedziny — oceniamy przede wszystkim jakość wniosku i potencjał projektu. W praktyce oznacza to, że spośród wielu zgłoszeń wybieramy te, które wnoszą największą wartość w duchu współpracy wyszehradzkiej, angażują partnerów i aktywnie budują relacje między krajami.
Kto może ubiegać się o wsparcie?
Głównymi odbiorcami Funduszu są organizacje społeczeństwa obywatelskiego, edukacji publicznej, instytucje kulturalne, badawcze i naukowe, gminy i samorządy lokalne. Podmioty rynkowe, np. przedsiębiorstwa – zwłaszcza innowacyjne i startupy – również mogą ubiegać się o granty, jeśli ich projekt ma charakter non-profit.
Ponadto mamy program stypendiów i rezydencji artystycznych. Zapraszam zatem do aplikowania także artystów sceny pomorskiej.
Czy są jakieś szczególne wymagania w programie grantowym?
Aby dostać grant, kluczowe jest znalezienie partnerów po stronie wyszehradzkiej — każdy, kto chce sfinansować swój pomysł z naszych środków, musi zadbać o taką współpracę.
Dana jednostka powinna znaleźć przynajmniej dwóch partnerów spośród pozostałych trzech krajów V4. Oznacza to, że jeśli aplikant pochodzi z Polski, formalnie wystarczy kiedy partnerzy pochodzą z dwóch krajów spośród trzech krajów V4. Jego szanse jednak znacznie rosną, gdy współpracuje jednocześnie z partnerami z wszystkich czterech. Kładziemy akcent także na Bałkany Zachodnie i państwa Partnerstwa Wschodniego. Projekty mogą zatem mieć także partnerów z tych dwóch regionów, a podmioty z nich pochodzące również mogą aplikować o nasze środki — przy czym nadal wymagamy zaangażowania partnerów z krajów wyszehradzkich.
Mamy 3 nabory w ciągu roku. Zamykamy je odpowiednio 1 lutego, 1 czerwca i 1 października.
Znajdzie się coś dla szkół?
Fundusz Wyszehradzki oferuje także wsparcie dla szkół, uczelni oraz studentów i badaczy.
Szkoły chętnie korzystają z programu V4 GEN, w ramach którego można otrzymać do 10 tysięcy euro. W tym przypadku wystarczy jeden partner, np. szkoła z Kościerzyny ze szkołą z Orawy. Oczywiście szanse powodzenia projektu rosną, gdy partnerów jest więcej, ale nie jest to warunek konieczny.
Ważny jest natomiast pomysł na taką wymianę. Musi być to coś, co wychodzi poza standardową wymianę uczniów czy zwykłe zwiedzanie.
Oferujemy także stypendia dla doktorantów i studentów II stopnia – nabór jest raz w roku do 15 kwietnia.
Mamy także programy typu fellowship, które umożliwiają pracownikom naukowym pobyt badawczy w państwie V4 lub Bałkanów Zachodnich.
Na jaki poziom finansowania można liczyć — to raczej mniejsze granty, czy też większe, długofalowe wsparcie?
Fundusz Wyszehradzki oferuje granty od kilkunastu do ok. 50 tys. euro, a nie długofalowe finansowanie. To wsparcie projektowe, nie instytucjonalne — czyli finansuje konkretne działania i inicjatywy, a nie stałe utrzymanie organizacji.
Jak wygląda proces składania wniosku?
Wystarczy poprzez naszą stronę visegradfund.org. zalogować się w systemie my.visegradfund.org. Można logować się do niego wielokrotnie, wracać do aplikacji i pracować nad nią przez kilka dni.
Przed aplikowaniem warto dokładnie zapoznać się z naszymi zasadami: w „GUIDELINES” wyjaśniamy wszystkie reguły. Można je znaleźć na naszej stronie. Znajdują się tam wskazówki, jak prawidłowo złożyć wniosek, jak realizować projekt, ile czasu jest na jego realizację oraz jak później go rozliczyć.
Czy potrzebna jest znajomość języka angielskiego, żeby aplikować lub prowadzić projekt?
Znajomość angielskiego zdecydowanie pomaga, ponieważ komunikacja z pracownikami Funduszu oraz realizacja projektu odbywa się w tym języku. Sam wniosek również musi być napisany po angielsku. Jeśli osoba mająca pomysł na projekt nie czuje się pewnie w pisaniu po angielsku, warto nawiązać współpracę z kimś, kto w projekcie będzie w stanie zapewnić taką komunikację.
Czy Fundusz oferuje wsparcie doradcze — np. pomoc w pisaniu wniosku lub konsultacje?
Tak, i mimo że wniosek i praca Funduszu prowadzone są po angielsku, konsultacje przed aplikowaniem mogą odbywać się w języku narodowym. Poprzez naszą stronę, w zakładce przedstawiającej zespół, można umówić się na spotkanie, a na nim wyjaśnić wszelkie wątpliwości i skonsultować pomysł na projekt — pracownicy Funduszu, pochodzący z czterech państw wyszehradzkich chętnie pomogą.
Ile czasu zwykle trwa od złożenia wniosku do uzyskania decyzji?
Mamy 60 dni roboczych od zamknięcia naboru na ogłoszenie wyników. Później, od momentu podpisania umowy, projekty mają 18 miesięcy na realizację.
Czy są projekty, które szczególnie zapadły Pani w pamięć?
Co roku ogłaszamy konkurs na Projekt Roku. Dzięki temu możemy zobaczyć, jak niezwykle różnorodne i kreatywne są działania realizowane w ramach Funduszu.
W tym roku nagrodę otrzymał projekt „Rewitalizacja zasobów wodnych na Ukrainie” prowadzony przez węgierski Uniwersytet w Debreczynie, który we współpracy z uniwersytetami z Czech, Polski i Słowacji zaprosił ukraińskich studentów studiujących gospodarkę wodną na cztery wizyty studyjne w V4.
Czy na koniec mogłaby Pani powiedzieć, od czego warto zacząć, jeśli ktoś chce spróbować swoich sił?
Zaczęłabym od odwiedzenia naszej strony internetowej. Umieszczona tam wyszukiwarka, podpowie nam, jaki program wsparcia Fundusz może zaproponować. Można tam także przejrzeć, jakie projekty były realizowane oraz przeczytać reportaże z niektórych realizacji.
Czytelniku, jeśli masz w sobie chęć zrealizowania wyjątkowego projektu i ciekawość poznania partnerów z Europy środkowej — aplikuj! Fundusz Wyszehradzki czeka na osoby, które wierzą w sens spotkania, dialogu i wspólnego działania.
Bardzo dziękuję za poświęcony czas i przybliżenie tematu. Życzę, by kolejne lata przyniosły jeszcze więcej pięknych, owocnych projektów i spotkań, które łączą ludzi ponad granicami.
Maja Wawrzyk, Zastępczyni Dyrektora Wykonawczego Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Dyplomatka. W 2023 r. oddelegowana na trzyletnią kadencję do Funduszu Wyszehradzkiego. Pochodzi z Gdańska. Absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego i VIII LO w Gdańsku.
